Đề và đáp án thi vào lớp 10 môn Ngữ văn Bình Định 2021

Câu

Yêu cầu cần đạt

Điểm

PHẦN ĐỌC HIỂU

4,0

a

Phương thức biểu đạt chính: biểu cảm

Hướng dẫn chấm:

– HS trả lời đúng đáp án: 0,5 điểm

– HS trả lời sai hoặc không trả lời: 0 điểm

0,5

b

Những câu thơ trên có nghĩa là: sự thành công trong
cuộc đời mỗi người không có gì là dễ dàng cả, cuộc đời luôn tồn tại những khó
khăn, thử thách, trở ngại, muốn được thành công thì phải vượt qua nó.

Hướng dẫn chấm:

– HS trả lời như đáp án: 0,5 điểm

– HS trả lời như ¹/₂ đáp án:
0,25 điểm

– HS trả lời sai hoặc không trả lời: 0 điểm

0,5

c

Câu thơ: Như con chim suốt ngày chọn hạt

– Biện pháp tu từ: 
so sánh

– Hiệu quả:

+ Tạo cho câu thơ thêm sinh động, gợi cảm

+ So sánh hình ảnh con người với những con chim chăm
chỉ làm việc cả ngày để nhấn mạnh con người muốn gặt hái thành công thì phải
nghị lực, sự cố gắng, kiên trì.

Hướng dẫn chấm:

– HS trả lời như đáp án hoặc có cách diễn đạt tương
tự: 1,0 điểm

– HS trả lời được nhưng còn thiếu 1 ý so với đáp án:
0,75 điểm

– HS trả lời được ¹/₂ đáp án:
0,5 điểm

– HS trả lời sơ sài nhưng có ý và thiếu ý: 0,25 điểm

1,0

d

Thí sinh cần đảm bảo các yêu cầu cơ bản sau:

Viết một đoạn văn (khoảng 10 – 15 dòng) trình bày
cảm nhận về nỗi lòng của cha mẹ dành cho con cái qua đoạn thơ

2,0

* Đảm bảo yêu cầu về hình thức đoạn văn

Học sinh có thể trình bày đoạn văn theo kiểu diễn
dịch, quy nạp, tổng-phân-hợp, móc xích, song hành

0,25

* Xác định vấn đề cần nghị luận: Thể hiện
được cảm nhận chân thành, sấu sắc về nỗi lòng của cha mẹ dành cho con.

0,25

* Triển khai nghị luận

Thí sinh có thể lựa chon thao tác lập luận phù hợp
để triển khai vấn đề nghị luận theo nhiều cách. Có thể theo hướng sau:

– Những lời khuyên nhủ, chia sẻ nhẹ nhàng, tình cảm
của cha mẹ danh cho con

– Thể nhiện sự quan tâm, yêu thương sâu sắc của cha
mẹ, sự lo lắng cho con trước những thử thách của cuộc đời.

– Niềm tin tưởng vào người con sẽ kiên trì đi đến
mục tiêu cuộc đời.

Hướng dẫn chấm:

– Lập luận chặt chẽ, thuyết phục; lí lẽ xác đáng:
1,0 điểm

– Lập luận chưa thật chặt chẽ, thuyết phục; lí lẽ
xác đáng: 0,75 điểm

– Lập luận không chặt chẽ, thiếu thuyết phục: 0,5
điểm

Lưu ý:
HS có thể bày tỏ cảm nhận và cách lập luận khác nhưng phải phù hợp.

1,0

* Chính tả, ngữ pháp: Đảm bảo chuẩn chính tả,
ngữ pháp tiếng Việt

Hướng dẫn chấm: Không cho điểm nếu bài làm có quá nhiều lỗi chính
tả, ngữ pháp.

0,25

* Sáng tạo: Thể hiện cảm nhấn sâu sắc về vấn
đề nghị luận, có cách diễn đạt mới mẻ.

Hướng dẫn chấm: huy động được kiến thức và trải nghiệm của bản thân
khi bàn luận; có cái nhìn sâu sắc, chân thành về vấn đề; có sáng tạo trong
diễn đạt, lập luận, làm cho lời văn có giọng điệu, hình ảnh, đoạn văn giàu
sức thuyết phục.

0,25

PHẦN LÀM VĂN

6,0

Cảm nhận của em về nhân vật anh thanh niên trong
đoạn trích. Từ đó liên hệ với hình ảnh của thế hệ trẻ trong thực tế cuộc sống
để thấy được vẻ đẹp của sức trẻ Việt Nam

a. Đảm bảo cấu trúc bài văn nghị luận: Mở bài
nêu được vấn đề, Thân bài triển khai được vấn đề, Kết bài khái quát được vấn
đề.

0,5

b. Xác định đúng vấn đề cần nghị luận: cảm
nhận về nhân vật anh thanh niên qua đoạn trích; từ đó liên hệ với hình ảnh
của thế hệ trẻ trong thực tế cuộc sống để thấy được vẻ đẹp của sức trẻ Việt
Nam.

0,5

c. Triển khai vấn đề thành các luận điểm

Thí sinh có thể triển khai theo nhiều cách, nhưng
cần vận dụng tốt các thao tác lập luận, kết hợp chặt chẽ giữa lí lẽ và dẫn
chứng; đảm bảo các yêu cầu sau:

* Giới thiểu những nét cơ bản về tác giả, tác phẩm,
phần trích

– Nguyễn Thành Long (1925 – 1991), quê ở Duy Xuyên,
Quảng Nam, viết văn từ thời kì kháng chiến chống Pháp, là cây bút chuyên viết
truyện ngắn và kí

– Lặng lẽ Sa Pa sáng tác năm 1970, trong
chuyến đi thực tế của tác giả ở Lào Cai, in trong tập Giữa trong xanh
(1972).

– Giới thiệu phần trích: tác giả xây dựng nhân vật
anh thanh niên với những vẻ đẹp tiêu biểu của thế hệ trẻ Việt Nam trong công
cuôc xây dựng đất nước.

0,5

* Cảm nhận về nhân vật anh thanh niên trong phần
trích:

– Có ý thức trách nhiệm và tình yêu với công việc:

+ Làm công việc âm thầm, lặng lẽ trong hoàn cảnh
thời tiết khắc nghiệt nhưng anh luôn tự giác hoàn thành nhiệm vụ với tinh
thần trách nhiệm cao;

+ Nhận thức sâu sắc về ý nghĩa của công việc: có ích
cho cuộc đời, cho cuộc sống chung của đất nước, lấy công việc làm niềm vui.

– Có lí tưởng sống cao đẹp:

+ Phải vì mọi người, vì quê hương, đất nước;

+ Hạnh phúc vì đã có đóng góp, cống hiến sức mình
cho sự nghiệp chung.

Hướng dẫn chấm:

– HS cảm nhận đầy đủ, sâu sắc: 2,0 – 2,5 điểm

– HS cảm nhận đầy đủ nhưng chưa sâu sắc: 1,0 – 1,75
điểm

– HS cảm nhận chung chung, chưa rõ các biểu hiện:
0,25 – 0,75 điểm

Lưu ý: Không cho điểm tối đa với những bài làm cảm nhận toàn bộ tác phẩm

2,5

* Đánh giá:

– Vẻ đẹp bình dị mà cao cả, sống có lí tưởng, biết
hi sinh cho nhân dân, đất nước… anh thanh niên chính là hình ảnh tiêu biểu
cho thế hệ trẻ Việt Nam những năm 70 của thế kỉ XX – thời kì xây dựng CNXH và
kháng chiến chống Mĩ cứu nước.

– Đánh giá về nghệ thuật: ngôn ngữ tự nhiên, sinh
động, có kết hợp giữa tự sự, trữ tình với bình luận…

– Liên hệ với hình ảnh của thế hệ trẻ trong thực tế
đời sống để thấy được vẻ đẹp của sức trẻ Việt Nam: thế hệ trẻ với những phẩm
chất ưu tú, nhiệt tình cống hiến, dấn thân, xây dựng đất nước, bảo vệ quê
hương…

Hướng dẫn chấm:

– HS trình bày được 3 ý: 1,0 điểm

– HS trình bày được 2 ý: 0,75 điểm

– HS trình bày được 1 ý: 0,5 điểm

1,0

d. Chính tả, ngữ pháp: Đảm bảo chuẩn chính tả, ngữ pháp tiếng Việt

Hướng dẫn chấm: Không cho điểm nếu bài làm mắc quá nhiều lỗi chính
tả, ngữ pháp.

0,5

e. Sáng tạo:
Thể hiện suy nghĩ sâu sắc về vấn đề nghị luận, có cách diễn đạt mới mẻ.

Hướng dẫn chấm: HS biết vận dụng lí luận văn học trong quá trình
phân tích, đánh giá; biết so sánh với các tác phẩm khác để làm nổi bật nét
đặc sắc của đoạn trích; biết liên hệ vấn đề nghị luận với thực tiễn đời sống;
văn viết giàu hình ảnh, cảm xúc.

– Đáp ứng 2 yêu cầu trở lên: 0,5 điểm

– Đáp ứng 1 yêu cầu: 0,25

– Lưu ý: Chi
cho điểm tối đa khi thí sinh đáp ưng đủ các yêu cầu về kiến thức và kĩ năng.

0,5